Welkom! Waarschijnlijk heb je deze pagina voor je neus, omdat je de QR-code hebt gebruikt die op het kaartje bij het cadeautje staat in het kader van het tienjarig bestaan van Bestemming Bereikt Logopedie. Een decennium lang zorg voor de stem! Hoera! Op deze pagina vind je meer informatie over zorg voor de stem met een rietje.
Hydrateren
De luchtwegen (neus, keel, luchtpijp, longen) zijn van binnen bekleed met slijmvlies. Zoals de naam het al een beetje doet vermoeden: die slijmvliezen zijn weer bekleed met slijm, dat voor het noodzakelijke vocht zorgt om het weefsel goed te laten functioneren. De stemplooien hebben ook zo’n laag slijmvlies en het slijm zorgt ervoor dat de stemplooien glibberig genoeg zijn om te kunnen trillen. Daarnaast houdt het slijm het weefsel van de stemplooien gezond. Mensen die teveel slijm ervaren hebben in werkelijkheid niet persé meer slijm, maar wel dikker slijm. Om je slijmvliezen goed van buitenaf te bevochtigen is het belangrijk dat je in rust door je neus ademt (de slijmvliezen en haartjes in de neus bevochtigen, zuiveren en verwarmen de lucht) en voldoende luchtvochtigheid in de ruimte om je heen hebt (let bijv op met verwarming in de winter). Een ander belangrijk aspect is hydratatie van binnenuit: de interne hydratatie van het lichaam om de slijmvliezen gezond te houden. En dat doe je weer door voldoende (water) te drinken. Wat is dan voldoende? Het voedingscentrum geeft het advies aan volwassenen om 1,5 à 2 liter water vocht per dag te drinken.
Je kunt het rietje dus overal mee naartoe nemen om voor je hydratatie, en daarmee ook voor je stem, te zorgen!
Foneren
Fonatie betekent ‘productie van stemgeluid’. Bij een goede fonatie trillen de stembanden in een symmetrisch patroon tegen elkaar. Dit gebeurt automatisch, doordat er door de luchtstroom vanuit de longen het zogenoemde ‘Bernoulli effect’ optreedt. Kort gezegd betekent dit dat de stemplooien op aerodynamische wijze door luchtdrukverandering in de luchtweg in trilling worden gebracht.
Wanneer je geluid maakt door een rietje, zorg je voor wat weerstand in de stromende lucht en ga je dus een beetje met die luchtdrukveranderingen spelen. Dit zorgt ervoor dat de stemplooien efficiënter gaan sluiten en beter gaan trillen.
De opdracht is simpel:
Doe het rietje in je mond en spreek of zing door het rietje op de klank ‘oe’.
Let op: zorg ervoor dat er geen lucht door de neus of lippen ontsnapt.
Hier wat variaties:
- Maak een rechte toon
- Zing een glijtoon
- Zing een zweltoon
- Zing een toonladder
- Zing een melodie
- Doe alsof je een zin zegt op een ‘oe’ (waarbij je de intonatie van de zin gebruikt)
- Gebruik de oefening als warming-up, cooling-down of reset voor de stem
- Doe de oefening ook eens met het rietje in een glas water!
Onderzoek wijst uit dat de oefening het best werkt als je deze 15 minuten per dag doet. Dit mag verspreid over meerdere momenten.
